4.2.3 Medewerker en organisatie
Professionele en innovatieve leergemeenschappen
Bij Fontys maken medewerkers het verschil: zij geven studenten en werkveld hun rol en daarom is het van groot belang dat zij daartoe competent zijn. Studenten moeten begeleid worden in hun rol als eigenaar en regisseur van hun eigen professionele ontwikkeling: medewerkers geven daarin zelf het goede voorbeeld. Werkveldpartners moeten als ‘partner in education’ ook hun rol hierin verder ontwikkelen. Wij hanteren het principe van ‘practice what you teach’ en stimuleren de professionele feedbackcultuur (reflective practioner), de ontwikkeling van teams en daarmee uiteindelijk de ontwikkeling van de kwaliteit van opleidingen en instituten. Fontys ondersteunt de instituten bij HR- en organisatie-ontwikkelingsvraagstukken. De focus ligt daarbij op inzet van talent, op innovatie, organisatieontwikkeling en op werken in resultaatgerichte teams. De visie op de inzet van kwantiteit en kwaliteit van docenten wordt ingevuld door de instituten en diensten omdat deze contextafhankelijk zijn. In Fontys Focus Personeel en Organisatie zijn eisen aan kennis, houding en vaardigheden van medewerkers uitgebreid verwoord.
Impuls voor professionalisering
De activiteiten en evenementen staan in het teken van samenwerken en hoe we ons ontwikkelen tot een wendbare, innovatieve organisatie met meer resultaatgerichte, lerende teams. Er worden op instellingsniveau professionaliseringsevenementen georganiseerd die voortkomen uit onze visie op leren; inclusief de ontwikkeling van (didactiek van) onderzoeksvaardigheden (SCOPE-programma en promotieonderzoek in het kader van de NWO lerarenbeurs). Voorbeelden zijn het docent event, het management event, het leiderschapsprogramma, de populair bezochte ‘Week van GrOw’ (professionaliseringsaanbod voor ondersteunende medewerkers) en management-cafés. Een ander mooi vernieuwend initiatief is bijvoorbeeld de Fontys Interimpool. Medewerkers kunnen zich tijdelijk voor projecten en programma’s beschikbaar stellen en zo over de grenzen van het eigen instituut kennis delen en tegelijkertijd de eigen loopbaan vormgeven.
Permanente educatie, talentgericht opleiden, vaardigheden opbouwen om adaptief en initiatiefrijk te kunnen opereren in een steeds dynamischere omgeving: dát is wat wij nastreven. Fontys is voor docenten en medewerkers een professionele leergemeenschap. Uitgangspunt is daarbij: ‘Verantwoordelijkheid en eigenaarschap laag in de organisatie bij de professional’. En zoals wij verwachten dat de student zich ontwikkelt, zo willen wij ook dat iedere medewerker zichzelf professioneel verder ontwikkelt. Uit dialoogsessies blijkt dat de volgende elementen uit Fontys Focus Personeel en Organisatie sterk vertegenwoordigd zijn: allereerst het leiderschapsprogramma en daaraan gekoppelde opleidingen die staan voor talentontwikkeling, vakmanschap en meesterschap. Vervolgens de evenementen die gericht zijn op de visie om samen te leren en te ontwikkelen (de lerende professional). Twee andere elementen lijken in de uitvoering minder nadrukkelijk of herkenbaar voor docenten naar voren te komen in de beleidsacties voor personeel, namelijk:
het ontwikkelen van eigenaarschap van de eigen kwaliteit, ontwikkeling en loopbaan
het werken als professionele leergemeenschap.
Kwalificaties
De Fontys Kwalificaties Onderwijs bestaan uit assessments op drie kwalificatieniveaus: de Basiskwalificatie Onderwijs (BKO) voor nieuwe docenten, de Mediorkwalificatie Onderwijs (MKO) voor docenten die al enige tijd werkzaam zijn en de Seniorkwalificatie Onderwijs (SKO) voor expertdocenten. Op drie verschillende thema’s (didactiek en toetsing, media en technologie, en onderzoek) zijn standaarden gemaakt over welke kerntaken een hbo-docent heeft op MKO- en SKO-niveau. De bevoegdheid wordt gecertificeerd door assessoren (gecertificeerd door Hobéon) vanuit het instituut Kind en Educatie. Naast de BKO is ook de Basiskwalificatie Examinering (BKE) ontwikkeld. De BKO en de BKE leiden samen tot een kwalificering die sectorbreed wordt erkend: de Basiskwalificatie Didactische Bekwaamheid (BDB).
Leiderschap
Fontys organiseert met grote regelmaat evenementen, bijeenkomsten, kennissessies, lezingen en mini-colleges over actuele onderwerpen. Fontys Public Academy is online toegankelijk. Het leiderschapsprogramma en het management event zijn gericht op het ontwikkelen van effectiviteit van leiderschap. Leidinggevenden passen de stijl toe die nodig is voor de ontwikkelfase van de organisatie. Wij willen inspireren vanuit een duidelijke visie en toekomstscenario’s; onze leidinggevenden motiveren mensen om obstakels te overwinnen en doelstellingen te behalen. Ons management communiceert kernwaarden en hoe deze kunnen worden toegepast. Medewerkers kennen en begrijpen de kernwaarden. Dit alles kan alleen in een sfeer van vertrouwen en openheid. Daarbij doen wij recht aan de richtlijnen voor good governance en de wet bestuurskracht. De rollen en verantwoordelijkheden van medezeggenschapsraden (geldt ook voor studentparticipatie) zijn duidelijk belegd, zijn bekend en worden nageleefd.
Eigenaarschap
Wij zijn met medewerkers in gesprek over hun ontwikkeling en hun bijdrage aan de prestatie van de organisatie. Omdat de wijze waarop contracteringsgesprekken gehanteerd worden in de instituten verschilt, verschilt ook het effect daarvan om het eigenaarschap voor de persoonlijke ontwikkeling te stimuleren. Momenteel wordt een pilot gevoerd om de functionerings- en beoordelingscyclus in te steken vanuit de benadering van ‘appreciative inquiry’, zodat de eigen talentontwikkeling meer centraal kan komen te staan. Wij hebben gemerkt dat de medewerkers uit instituten die deelnemen aan de activiteiten uit het programma kwaliteitsportfolio goed herkennen dat ze gestimuleerd worden om het eigenaarschap van kwaliteit en van de eigen ontwikkeling op te pakken. Mede daarom heeft het College van Bestuur groen licht gegeven om dat programma te versnellen en deelname te stimuleren.
Waardering
Medewerkers ontvangen erkenning voor hun inzet en prestaties. Voorbeelden daarvan zijn de uitreiking van de Denk Groter-prijzen tijdens de studiejaaropening en de verkiezing van ‘Docent van het jaar’ tijdens de opening van het nieuwe kalenderjaar. Maar ook: een docent-onderzoeker van het programma studiesucces plaatsen wij in het spotlicht bij de jaaropening, de controller verzorgt tijdens het management event een workshop en een docent van de sporthogeschool neemt ons mee in de wereld van technologie en vitaliteit tijdens het Fontysberaad (september 2018).
Waarden
Het College van Bestuur onderkent het belang van internalisering van de missie en waarden. Dit onderwerp komt dan ook vaak aan de orde tijdens Fontysberaden en andere gesprekken. Tijdens centrale bijeenkomsten stellen we steeds opnieuw deze vragen aan de orde: wat is ons verhaal, hoe gaan wij met studenten om, wat zijn de uitgesproken kernwaarden waarmee wij uitdagingen aangaan en ambities realiseren? De dialoog over de waardenset als moreel kompas is in gang gezet; deze waardenset is bedoeld als leidraad voor ons handelen en gedrag. De kenmerken van een professionele cultuur, zoals verantwoordelijkheid nemen, bijdragen aan organisatiedoelstellingen, continu ontwikkelen, samenwerken en open zijn over successen en mislukkingen, zijn onderdeel van de dialoog.
Professionele cultuur
Uit resultaten van het medewerkerstevredenheidsonderzoek komt naar voren dat Fontys ten opzichte van de landelijke onderwijs benchmark goed gewaardeerd wordt. Wel blijkt uit dialoogsessies dat er op het vlak van cultuurontwikkeling stappen gemaakt kunnen worden (dit verschilt per instituut en is afhankelijk van hun ontwikkelfase). Juist dit onderwerp is van belang omdat Fontys de beweging naar waarden inzet en dit in haar kwaliteitsbeleid tot uiting laat komen. Om deze reden is het leiderschapsprogramma recent aangescherpt; dit helpt om het eigenaarschap voor een professionele cultuur door de teams zelf te laten ontwikkelen. Tijdens het Fontysberaad, zien we in de loop der jaren dat deze bijeenkomsten steeds beter benut worden om te reflecteren op zichzelf en op elkaar, via thema’s als rolvastheid, rolverdeling en legitimering van besluitvorming, de mate waarin wij vertrouwen wekken en over de wijze waarop wij verantwoording afleggen aan elkaar.
Strategisch Personeelsbeleid
In het najaar 2018 zijn we gestart met de ontwikkeling van een nieuw strategisch personeelsontwikkelingsplan. We zien namelijk niet alleen de veranderende eisen die het werkveld aan studenten stelt, het werkveld wil zelf ook dichter bij de bron van kennis en innovatie zitten. Het gaat om permanent leren, voor zowel studenten als professionals en docenten. Dat leren gebeurt vanuit thema’s en actuele maatschappelijke en toekomstgerichte vraagstukken die met de praktijk verbonden zijn en die niet vanuit ingekaderde opleidingen aangeboden worden. De maatschappelijke discussie over ‘leven lang ontwikkelen’ heeft gevolgen voor Fontys. Deze ontwikkelingen zullen veel vragen van ons arbeidspotentieel (talent, competenties, -onderzoekvaardigheden en kwantitatieve frictie). Met behulp van toekomstscenario’s, gebaseerd op interne en externe ontwikkelingen voor de komende vijf tot tien jaar, zullen we op zoek gaan naar inzichten in de effecten van deze scenario’s op de kwantitatieve en kwalitatieve personeelsbezetting. Zodat we hierop kunnen anticiperen en strategische acties inzetten, zowel op Fontys-niveau als binnen instituten en diensten.
Balans werk-privé
Niet alleen op professioneel vlak, maar ook privé moeten werknemers goed in hun vel zitten. Alleen dan presteert de organisatie optimaal. Wij zorgen voor een veilige werkomgeving, stimuleren aandacht voor een goede balans tussen werk en privé en voor duurzame inzetbaarheid van de medewerkers. Fontys Fit is hier een mooi voorbeeld van. Het ‘klavertje vier’ – prettige vormen van beweging, gezonde voeding, mindset en sociaal contact – staat daarbij centraal.
